Pódese vivir sen cartos?

Todas as sociedades teñen unha organización do traballo e dos recursos naturais ademais da tecnoloxía necesaria para producir e distribuír bens e servizos, é dicir, teñen un sistema económico. No noso mundo civilizado estamos acostumados a pensar en termos de diñeiro, pero nas sociedades mais simples, o sistema era o de intercambio de bens directamente, sen mediación da moeda. Nestas sociedades a reciprocidade ou a redistribución representan o centro da súa vida económica.

foto: Reahu Yanomani KARL WEIDMANN. Algúns pobos usan as cerimonias fúnebres como unha forma de compartir os bens que recolectan. É o caso dos Yanomani, que através dos reahu (cerimonia na que consumen as cinzas dos seus mortos mesturadas con puré de plátano) comparten tamén outro tipo de bens e servizos.





As sociedades mais simples usan unha forma de intercambio económico que se adapta a condicións de vida na que se precisa a colaboración de todo o grupo para a supervivencia en entornos nos que os recursos son escasos. Estas sociedades deben evitar o esgotamento dos recursos e, por iso, deben evitar a acumulación e a explotación excesiva do seu medio. Estas condicións están presentes nalgunhas sociedades de cazadores e recolectores como inuits, semais e bosquimáns.

Polo contrario, nas sociedades nas que se iniciou a domesticación de plantas e animais, fixo que a presión sobre o habitát non fora tan importante, por iso foi posible aumentar a intensidade da obtención de recursos e a acumulación dos mesmos.Pero garantir a estabilidade do grupo e a cooperación tamén é importante nestas sociedades, así que a redistribución foi a resposta a este problema. Nas sociedades redistributivas, os festíns períodicos, mediante os que se adquire o status, fan que se produza a redistribución dos recursos, se establezan alianzas e mecanismos de axuda e reciprocidade.

Algunhas das mais estudiadas foron:
o Circuito Kula de intercambio nas illas Tobriand e estudiado por Malinowski (podes atopar mais información en Wikipedia)
o Potlatch entre os indios norteamericanos da costa do pacífico (tamén podes atopar información na Wikipedia)












Foto: Festa do porco nunha aldea Yali, Eduardo Lostal
O caso dos festins de porcos entre os Maring de Nova Guinea ilustra moi ben a transición entre unha sociedade da reciprocidade a unha sociedade da redistribución. Os Maring, inicialmente recolectores, introduciron a domesticación do porco ao esgotarse os recursos naturais. Esta introducción da domesticación de animais iniciou unha estructura social baseada na adquisición de prestixio a través da donación en festíns do maior número de porcos posibles.



A derradeira etapa na forma de distribuir bens e servicios é a economía de mercado. Dáse en sociedades complexas cun gran número de individuos e un territorio moi amplo. Algunhas tribos presentan estadios previos á economía de mercado, como é o caso das de Papua, Nova Guinea, que usan unhas cunchas especiais como moneda de intercambio, pero non se permite a acumulación, nin existe un control estatal sobre os intercambios, de forma que a moeda non se convirte nun medio de control social. Aínda hoxe os noivos deben recolectar unha cantidade delas antes de casar, como parte do precio da noiva

Para valorar os teus coñecementos sobre estratexias económicas das diferentes sociedades fai o test