Por que comemos de máis?

O proceso evolutivo que deu como resultado a aparición do homo sapiens, estivo condicionadO polas posibilidades de conseguir alimento. A comida é fundamental para o desenvolvemento da vida, pero tamén está ligada ás reunións sociais e familiares e aos momentos de pracer. Tanto é así, que o exceso na inxesta de alimentos unida á carencia de exercicio, convertiu a obesidade nunha das enfermidades das sociedades opulentas actuais.


http://mono_obeso.typepad.com/

Preocupados por esta tendencia, médicos, antropÓlogos e biólogos tentan abrir novas vias de investigación que toman en consideración a nosa evolución e o papel da dieta nela. O profesor José Enrique Campillo Álvarez da Universidade de Extremadura explica os resultados das súas investigacións:





Tamén, grazas a antropoloxía física, cada vez sabemos máis acerca da nosa evolución, tamén no que se refire aos nosos hábitos alimenticios e ao papel da comida nesa evolución.

Publico. 29 de xullo de 2009

Como todas as actividades humanas, tamén a alimentación está impregnada de cultura. A cultura é unha ferramenta que permite ao ser humano adaptarse mellor ao seu medio ambiente, e dirixe para esete fin os comportamentos máis axeitados. A alimentación non é allea a este proceso. Factores como a relixión influiron en case todas as culturas, na adopción de hábitos alimentarios que, xeralmente, melloraban a forma de vida ou aproveitaban mellor os recusos.



Os grandes banquetes están presentes en todas as culturas como unha forma de relación social. En ocasións, a inxesta de alimentos en grandes cantidades convertese nunha forma de xestionar os recursos e lograr o seu reparto entre todos os membros dunha sociedade. Algunhas sociedades como os indios Kwakiutl ou as tribos de Papua (Nova Guinea), fixeron desta forma de repartir os alimentos e recursos toda unha forma de vida.





O éxito para a supervivencia da nosa especie tivo que ver, en grande medida, cos nosos habitos alimenticios. O ser humano é un animal omnívoro. A súa evolución fixo posible que adaptara a súa dieta a case todos os ecosistemas. A escaseza de froitas e follas fixo que os hominidos con mais posibiliades de alimentarse de fontes alternativas (tuberculos, carroña...) puideran sobrevivir na sabana sen competir cos grandes simios. Algún tempo despois, a nosa habilidade para cazar e preparar a carne para consumila, permitiu que o noso cerebro acadara as dimensións necesarias para un pensamento intelixente.

Moitos hábitos alimenticios dos humanos son sorprendentes, e mesmo asquerosos para xente allea á cultura onde se practican, pero todos eles teñen unha característica común: permiten que o ser humano sobreviva adaptandose aos requerimentos do seu medio ambiente.

O antropólogo Marvin Harris escribiu un libro que estudia os hábitos alimentarios de diferetes culturas: Bueno para comer




Un dos hábitos alimenticios que mais nos sorprende é o canibalismo.O consumo de carne humana estivo presente ao longo da nosa evolución, case sempre como exocanibalismo (comer o humano doutra tribo), pero conforme evolucionaban os rituais culturais, sobre todo os asociados á morte, tamén se practicou o endocanibalismo (comer o humano da propia tribo, case sempre en forma de cinzas ou algunha parte da súa anatomía). Así por exemplo a cerimonia mortuoria dos yanomani (reahu) implica o consumo de cinzas do morto mesturadas con puré de plátano.



Os costumes alimenticios en xeral, e o canibalismo en particular, son un campo de interese da antropoloxía. A través do estudio destes costumes e ritos podemos entender tanto as relacións entre ser humano e medioambiente, como a cultura na que se desenvolven.

Algunhas obras que nos adentran nestes estudios son:

Caníbales y reyes, capítulo 9 (el reino caníbal). Marvin Harris. Alianza editorial

El banquete humano. Una historia cultural del canibalismo. Luis Pancorbo. ed. S.XXI

En mediateca rtve podes ver un corto do progrma Leonard sobre os tabues alimentarios, especialmente sobre o canibalismo. Tamén no programa tres14tv

Dende o canibalismo primitivo, que practicaron os nosos ancestros, ata a actualidade, na que algunhas culturas seguen practicandoo, pasaron algúns milenios, nos que o noso modo de alimentarnos cambiou a nosa forma de vida, a nosa economía e os nosos valores. O cultivo de especies vexetais e a domesticación de animais, evitaron os periodos de fame e permitiron a expansión do homo sapiens polo planeta. Pero, tamén fixeron que perderamos algúns dos valores e das condicións físicas que require a vida primitiva.

E ti, prefires levar a vida dun labrego ou a dun cazador-recolector? Os seguintes vídeos poden axudarche na túa decisión:

Un pobo cazador-recolector no Kalahari: os bosquimáns


Un pobo gandeiro e agrícola en Etiopía como debeu ser nun principio sen medios tecnolóxicos. Un vídeo de Intermon: